وبلاگ مدرسه حضرت زینب امیدیه

● روش تحقیق میدانی چیست ؟

در روش تحقیق میدانی، محقق در جامعه مورد تحقیق خود زندگی می‌کند و به تحقیق درباره موضوعی خاص در آن محیط می‌پردازد بدون اینکه دستکاری در محیط انجام دهد.

در تحقیق میدانی، مشاهده عنصر اصلی را تشکیل می‌دهد. به عبارتی، منظور از مطالعات میدانی تحقیقاتی است که موضوع مورد مطالعه در اختیار محقق قرار داشته باشد و یا به عبارت دیگر محقق را بدان دسترسی باشد بعنوان مثال وقتی محقق هدفش مطالعه در زندگی کشاورزان ساکن یک روستا و یا قشری از جامعه و یا گروهی از کارگران یک موسسه تولیدی و یا مردم عشایری باشد مطالعه, از نوع مطالعه میدانی است و اطلاق اصطلاح میدانی به مفهوم ارتباط مستقیم و رویاروی محقق با پدیده های مورد مطالعه است. از اين رو، احتمالاً بسيار به مشاهده ي مشارکتي نزديک است. محقق تحقيق ميداني نوعاً نکات مهم را يادداشت و بعد جمع آوري و تجزيه و تحليل مي کند.

روش تحقیق میدانی میتواند روشی برای جمع آوری داده های کیفی در نظر گرفته شود. در واقع محقق باید خودش وارد میدان شود تا بصورت طبیعی با مسئله روبرو شود. این روش ، به روش مشاهده مشارکتی بسیار نزدیک است. در روش میدانی محقق باید تمام نکات مهم را یادداشت کند تا بعد از اتمام ، آنها را جمع آوری و تجزیه و تحلیل کند.این شیوه امروزه به یکی از پرکاربرد ترین روش های  پژوهش های اجتماعی مانند جامعه شناسی و انسان شناسی بدل شده و کمتر پژوهشگری است که به اهمیت این شیوه آگاهی نداشته باشد. این روش اغلب از طریق مصاحبه و مشاهده انجام می پذیرد. در حال حاضر از این روش برای بسیاری از مسائل و موضوعات اجتماعی در رشته های مختلف مورد استفاده قرار میگیرد.

●  مراحل تحقيق ميداني

انتخاب موضوع و بيان مسئله
تعيين گزاره هاي پژوهش
تعيين مورد تحقيق
گردآوري داده ها
مشاهده
تجزيه و تحليل اطلاعات
تهيه گزارش تحقيق
تحقیق همبستگی یاهمخوانی
 

●  ویژگی های روش تحقیق میدانی

 محقق نیاز دارد تا محیط خاصی را انتخاب کند.
این روش دارای آزادی خاصی است و محقق با سوالاتی که در ذهن دارد وارد محیط می شود و با تجربیاتی که بدست می آورد به جواب سوالات میرسد و پژوهش را پیش میبرد.
به دلیل مسائل اخلاقی ، محیط اجتماعی قابل تغییر و دستکاری نیست.
برای این روش ، برنامه ریزی کلی برای پیشبرد اهداف لازم است ، اما نمی توان طرح کاملا حساب شده و برنامه ریزی قبلی برای انجام آزمایشات تهیه کرد چرا که ادامه ی کار بستگی به شرایط محیطی دارد.
محیط اجتماعی در مطالعات میدانی میتواند با مرزی مشخص شود یا کلا ساخت نیافته باشد.
محقق با توجه به شرایط محیطی میتواند روش های گردآوری اطلاعات را انتخاب کند
این نوع روش مطالعاتی بیش از سایر روش ها به خصوصیات محققان متکی است و بیشتر سلیقه ی خود محقق است که جریان کار را پیش می برد.
محقق باید برای درک بهتر ، به محیط بپیوندد اما نباید از این موقعیت سو استفاده کرده و تاثیر سوئی بر آن بگذارد.
این روش تحقیق ، متمرکز و موشکافانه است.
 

● مزایای استفاده از روش تحقیق میدانی

1 – نزدیک بودن به شرایط واقعی و جهان بینی صحیح.

2 – این روش بهترین و کار آمد ترین راه برای کشف اطلاعات مورد نیاز است.

3 – در این روش پژوهشگر اطمینان دارد که تحقیقات او به روز است.

4 – در این روش بسته به خود پژوهشگر و نوع موضوع انتخابی ، می تواند اطلاعات محرمانه باشد.

5 – امکان استخراج فرضیه ها و تمامی آزمایش ها وجود دارد.

●  معایب استفاده از روش تحقیق میدانی

1 – قطعی نبودن رسیدن به روابط علت و معلولی بین پدیده ها.

2 – به دلیل اینکه شرایط تحقیق حکم می کند تا خود محقق در جامعه حضور یابد ، ممکن است این حضور ، در روند زندگی جامعه تغییر و اخلال ایجاد کند.

3 – مطالعه حتی در نمونه بسیار کوچک می تواند بسیار هزینه بر و وقت گیر باشد.

4 – محدود بودن تحقیق. در واقع نمی توان تحقیق را بیش از آنچه مطالعه شده تعمیم داد.

5 – تکرار تحقیق سخت است مگر آنکه کلیات تحقیق کاملا آشکار باشد.

 ● زمینه استفاده از تحقیقات میدانی

سیاست ، علوم اجتماعی و مدیریت دولتی
در زمینه ی روان شناسی اجتماعی و جامعه شناسی
در زمینه ی مدیریت و سازمان انجام میگیرد.
در زمینه ی برنامه ریزی شهری و منطقه ای
در زمینه ی مردم شناسی و انسان شناسی اجتماعی - فرهنگی